Een mooi instrument, ontwikkeld door TNO, voor ouders die net gescheiden zijn.
Een derde van alle huwelijken eindigt in een echtscheiding, ongeveer 35.000 per jaar. Daarnaast worden jaarlijks nog eens zo’n 60.000 samenwoonrelaties verbroken. Bij zo’n breuk zijn vaak kinderen betrokken. Een partnerrelatie wordt beëindigd, maar de ouderrelatie blijft bestaan. Dit leidt regelmatig tot vragen en onzekerheden bij ouders. TNO nam daarom het initiatief voor de ‘ScheidingsATLAS’: een korte training voor ouders in scheidingssituaties.
In ons land zijn bij een scheiding of een verbroken samenwoonrelatie elk jaar ruim 70.000 thuiswonende kinderen betrokken[1]. Zo’n breuk is voor ouders en kinderen een ingrijpende gebeurtenis die grote impact kan hebben. Onderzoek laat zien dat kinderen van gescheiden ouders gemiddeld minder goed presteren op school. Ze hebben relatief meer gedragsproblemen en scoren lager op sociaal-emotioneel vlak dan kinderen die opgroeien in gezinnen waarvan de ouders bij elkaar zijn[2]. In de jeugdhulp zijn kinderen uit gebroken gezinnen oververtegenwoordigd.
“Een deelnemer zei: ‘Elke gescheiden ouder zou de training moeten volgen’”
STOERE SCHILDPADDEN EN DAPPERE DINO’S
Uit onderzoek blijkt dat preventieve groepstrainingen kinderen effectief kunnen helpen om de scheiding te verwerken. Daarmee kunnen problemen voorkomen of beperkt worden. Zo heeft TNO voor vier- tot zesjarigen het goed onderbouwde groepsprogramma ‘Stoere Schildpadden’ ontwikkeld en voor zes- tot achtjarigen ‘Dappere Dino’s’. Voor oudere kinderen zijn er andere onderbouwde interventieprogramma’s zoals JES en KIES.
TRAINING VOOR OUDERS IN SCHEIDING
Voor ouders in scheiding was dergelijk preventief ondersteuningsaanbod er tot voor kort niet. Je partner wordt je ex, maar blijft wel je collega-ouder. Hoe ga je daar goed mee om? Hoe communiceer je met elkaar? Hoe kun je ervoor zorgen dat een scheiding niet eindigt in een vechtscheiding? En wat heeft jouw kind nodig na de scheiding? Er bleek een duidelijke behoefte te zijn aan praktische informatie voor ouders in scheidingssituaties. In 2017 ontwikkelde TNO daarom samen met onder meer Humanitas, Schoolformaat en Iep Coaching de ‘ScheidingsATLAS’. Deze wetenschappelijk onderbouwde en laagdrempelige training met veel tips is ontstaan op basis van onderzoek, bijdragen van experts en ervaringen van gescheiden ouders.
VIDEO’S MET EXPERTS EN GESCHEIDEN OUDERS
“Er zijn twee varianten” vertelt Mariska Klein Velderman. “De vorm verschilt, maar de inhoud is hetzelfde.” Klein Velderman is senior scientist bij TNO op het gebied van Child Health en initiator van de ScheidingsATLAS. “Je kunt een groepstraining volgen van twee bijeenkomsten van elk drie uur. Die bijeenkomsten worden sinds begin dit jaar gegeven door Schoolformaat in de Haagse regio en door Humanitas in Almere. Daarnaast is er ook een online training van zes sessies. Zo’n vijftig mensen hebben nu aan deze vorm van e-health meegedaan. In korte filmpjes komen experts en gescheiden ouders aan het woord, en ouders krijgen tips en informatie. Verder spelen acteurs enkele herkenbare scènes. De sessies worden afgesloten met quiz-achtige vragen, zodat ouders kunnen zien of ze de essentie hebben begrepen. En ze krijgen feedback op hun antwoorden. Iedere deelnemer krijgt ook het handboek, een naslagwerk waarin je dingen rustig kunt nalezen.”
PERSOONLIJKE TIPS
Wendy van Vliet is een van de begeleiders van de eerste ScheidingsATLAS-groepstraining. In het dagelijks leven is ze bij Schoolformaat accountmanager ‘Primair Onderwijs’ en projectleider van het Kenniscentrum ‘Kind en Scheiding’. Schoolformaat houdt zich bezig met schoolmaatschappelijke werk in de regio Haaglanden. Van Vliet is erg enthousiast over de ouders die de eerste groepstraining hebben gevolgd. “De groep was vrij klein. De ouders waren erg open en hielpen elkaar zelfs met persoonlijke tips.”
“Iedereen vond het heel verhelderend dat we vertelden over de verliescirkel met de verschillende stadia van rouw”
VERLIESCIRKEL
“Iedereen vond het heel verhelderend dat we vertelden over de verliescirkel met de verschillende stadia van rouw. Een scheiding is een verliessituatie waarin je verschillende rouwtaken of verwerkingsstappen ondergaat. Om te beginnen ‘erkennen’ en ‘herkennen’: de scheiding is een feit. En dan kun je langzaam weer in staat zijn om vooruit te kijken, nieuwe plannen te maken en uiteindelijk weer nieuwe verbindingen aan te gaan. Jij, jouw ex-partner en jouw kind kunnen op heel verschillende plekken in die verliescirkel zitten. De één zit nog volop in de emotie en verdriet, de ander heeft al een nieuwe partner.” De deelnemers vonden allemaal dat de verliescirkel heel goed inzichtelijk maakte dat hun ex-partner of kind in een andere fase kan zitten dan zijzelf. Van Vliet: “Ook kregen we bijvoorbeeld te horen dat ze het fijn vonden dat TNO bij de ScheidingsATLAS is betrokken, ‘want dan weet je dat de informatie onderzocht en dus betrouwbaar is.’ En een deelnemer zei letterlijk: ‘Elke gescheiden ouder zou de training moeten volgen!”
6 HANDVATTEN VOOR OUDERS OM EEN KIND TE HELPEN
- Laat je kind wat vaker merken dat je van hem of haar houdt.
- Voor een kind is het belangrijk dat het weet en voelt dat jij wel gescheiden bent van de andere ouder, maar niet gescheiden is van hem of haar.
- Jouw kind is niet degene die verantwoordelijk is voor de scheiding. Dat lijkt een open deur, maar als jonge kinderen in bed liggen en een woordenwisseling hebben gehoord waarin hun naam viel, dan kan één plus één twee worden. “Als ik vanmorgen mijn bordje had leeggegeten en liever was geweest, dan waren mama en papa nog bij elkaar.”
- Zorg ervoor dat je kind niet aanwezig is als je iets met de andere ouder wilt bespreken, bijvoorbeeld over de opvoeding of de omgangsregeling.
- Gebruik je kind niet als postbode voor communicatie met de andere ouder.
- Bewaak het ritme en de regelmaat van jullie dagelijkse routine. Als ouders uit elkaar zijn en het gevoel hebben dat ze hun kind te weinig zien, willen ze soms uitpakken met cadeautjes, leuke uitjes en willen ze de teugels laten vieren. Maar kinderen hebben juist baat bij routine zoals vaste bedtijden, samen eten en vaste regels. Die grenzen geven het kind een veilig gevoel: ze weten waar ze aan toe zijn.
[1] Spruijt, E., & Kormos, H. (2014). Handboek scheiden en de kinderen: Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te maken heeft [Tweede, geheel herziene druk]. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
[2] Amato, P.R., & James, S. (2010). Divorce in Europe and the United States: Commonalities and differences across nations. Family Science, 1, 2-13. Doi: 10.1080/1942620903381583.
Recente reacties